چگونگی اعمال فسخ در فرض نقض تعهدات قراردادی در کنوانسیون بیع بین الملل 1980، حقوق ایرا ن و حقوق عراق

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد،

3 استادیار گروه حقوق دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

فسخ قرارداد از ضمانت‌اجراهای نقض تعهدات قراردادی در نظام‌های مختلف حقوقی است که همواره سؤالاتی پیرامون چگونگی و شرایط اعمال آن مطرح است. آیا متعهدله طرف قرارداد می‌تواند اقدام به فسخ نماید یا اختیار اعمال آن با دادگاه است؟ شرایط اعمال فسخ چگونه است؟ مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی و تطبیقی این سؤالات را در کنوانسیون بیع بین الملل 1980، حقوق ایران و حقوق عراق پاسخ می‌دهد و وجوه افتراق و شباهت میان آنها را تبیین می‌نماید. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حقوق ایران و کنوانسیون اعمال فسخ اصولاً با دارنده حق فسخ است ولی در حقوق عراق، قاعده کلی امکان مطالبه فسخ قرارداد از دادگاه است و ارزیابی شرایط فسخ و اعمال آن اصولاً با قاضی است. همچنین در کنوانسیون فسخ با اخطار فسخ به نقض‌کننده تعهد و در زمان متعارف صورت می‌گیرد و از زمان ارسال یا وصول اخطار به مخاطب نفوذ می‌یابد لیکن در حقوق ایران اعمال فسخ تشریفات ویژه‌ای ندارد و فوری نیست. در مجموع فسخ با اراده خود متعهدله و از راه اخطار فسخ با شرایط اقتصادی و خصوصاً اقتضائات تجاری بین‌المللی مناسب تر به نظر می‌رسد زیرا از سویی با اصل سرعت در تجارت بین الملل تناسب دارد و از سوی دیگر امنیت اقتصادی طرف دیگر را نیز تأمین می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Application of Avoidance with Contractual Obligations Breach in Iranian Law, Iraqi Law and Vienna Convention 1980

نویسندگان [English]

  • Sayyed Mohammad Mahdi Qabuli Dorafshan 1
  • Ali Khairi.Jebur 2
  • Azam Ansari 3
1 Associate Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Iran.
2 MA in Private Law, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
3 Assistant Professor, Department of Law, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
چکیده [English]

Avoidance of contracts is one of the remedies against contractual obligations breach has been adopted in different legal systems. There are some questions about its nature and application conditions. Is a contract be avoided by the promisee or court? How are the conditions for avoidance? The essay with descriptive analytic comparative method answers them under law of Iran, Iraq and United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, 1980 and surveys some differences and similarities. The studies propose under Iraqi law, promisee must request the judge to avoide the contract and judge is who decide about avoidance conditions and applying it, but avoidance is applied by the party who has avoidance rightin Iranian law and the Convention. Under the Convention, a notice to who has breached the promise in a reasonable time is necessary and takes effect when the notice is sent or received by the addressee. In Iranian law there is any special formalities and immediacy in this case. Generally, the avoidance with promisee’s autonomy and thorough the notice is more acceptable considering economic conditions and specially necessities of international trade because in one hand it is compatible with speed in international trade and on the other hand, it guarantees the other party’s economic security

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contractual Obligations Breach
  • Judicial avoidance
  • Iranian Law
  • Iraqi Law
  • Vienna Convention 1980
  1. 1) منابع فارسی

    کتب:

    1. امامی، سید حسن؛ حقوق مدنی؛ جلد 1، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامی، 1375.
    2. بهرامی احمدی، حمید؛ حقوق مدنی (3)، کلیات عقود و قراردادها؛ چاپ دوم، تهران: بنیاد حقوق میزان، 1386.
    3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر؛ فلسفه عمومی حقوق بر پایه اصالت عمل، تئوری موازنه؛ چاپ اول، تهران: کتابخانه گنج دانش، 1381.
    4. شهیدی، مهدی؛ حقوق مدنی، جلد2، اصول قراردادها و تعهدات؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات مجد، 1381.
    5. شهیدی، مهدی؛ حقوق مدنی 6؛ چاپ نهم، تهران: انتشارات مجد، 1387.
    6. شهیدی، مهدی؛ حقوق مدنی، جلد5، سقوط تعهدات؛ چاپ نهم، تهران: انتشارات مجد، 1388.
    7. شیروی، عبدالحسین؛ حقوق تجارت بین‌الملل؛ چاپ دوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی، 1390.
    8. شیروی، عبدالحسین؛ حقوق قراردادها، انعقاد، آثار و انحلال؛ چاپ دوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی، 1396.
    9. صفایی، سید حسین؛ دوره مقدماتی حقوق مدنی، جلد2. قواعد عمومی قراردادها؛ چاپ چهارم، تهران: نشر میزان، 1385.

    10. صفایی، سید حسین، کاظمی، محمود، عادل، مرتضی و میرزانژاد، اکبر؛ حقوق بیع بین‌المللی؛ چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1392.

    1. طاهری، حبیب الله؛ حقوق مدنی، جلد4؛ قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1418ق.

    12. قاسم زاده، سید مرتضی، ره پیک، حسن و کیایی، عبدالله؛ تفسیر قانون مدنی، اسناد، آرا و اندیشه‌های حقوقی؛ چاپ دوم، تهران: سمت، 1384.

    1. قاسم زاده، سیدمرتضی؛ حقوق مدنی، عقد بیع و شروط و خیارات؛ چاپ اول، تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1393.
    2. کاتوزیان، ناصر؛ حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها؛ جلد5، چاپ دوم، تهران: شرکت انتشار با همکاری شرکت بهمن برنا، 1376.
    3. کاتوزیان، ناصر؛ دوره مقدماتی حقوق مدنی، درسهایی از عقود معین؛ جلد1، چاپ هفتم، تهران: کتابخانه گنج دانش، 1384.
    4. کاتوزیان، ناصر؛ دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد-ایقاع؛ چاپ یازدهم، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1385.
    5. کاتوزیان، ناصر؛ دوره عقود معین، حقوق مدنی؛ جلد1، چاپ هفتم، تهران: شرکت انتشار با همکاری شرکت بهمن برنا، 1378.
    6. نهرینی، فریدون؛ ماهیت و آثار فسخ قرارداد در حقوق ایران؛ چاپ سوم، تهران: کتابخانه گنج دانش، 1390.

     

    مقالات:

    1. خدابخشی، عبدالله؛ «فوریت یا تراخی در اعمال خیار»؛ فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، 47 (3)،صص 435-450، 1396.

     

    سایر منابع:

    1. دفتر خدمات حقوقی (1367)، «نوانسیون سازمان ملل متحد راجع به قراردادهای بیع بین‌المللی کالا (مورخ 1980)»، مجله حقوقی، 10 (9): 235-313.

     

     

     

    2) منابع عربی

    کتب:

    1. الجارحی، مصطفی؛ فسخ العقد، دراسه مقارنه فی القانونین المصری و الفرنسی؛ الطبعة الاولی، القاهره: دارالنهضة العربیه، 1988.
    2. حسین، اکرم محمد؛ الاخلال بالتنفیذ فی بیوع التجاره الدولیه. دراسة مقارنه؛ الطبعه الاولی، بیروت: منشورات الحلبی الحوقیه، 2017.

    3. الحکیم، عبدالمجید، البکری، عبدالباقی و البشیر، محمد طه؛ الوجیز فی نظریه الالتزام فی القانون المدنی العراقی، مصادر الالتزام؛ الجزء الاول ، بغداد: مکتبة السنهوری، 2012.

    1. سعد، نبیل ابراهیم و قاسم، محمدحسن؛ مصادر الالتزام؛ الطبعة الاولی، بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه، 2010.

    5. سلیم، عصام انور؛ خصائص البیع الدولی وفقا لاتفاقیه الامم المتحده بشأن البیع الدولی للبضائع المبرمه فی فیینا 1980؛ الطبعه، الاسکندریه: منشأة المعارف، 2004.

    1. شفیق، محسن؛ اتفاقیه الامم المتحده بشأن البیع الدولی للبضائع، دراسه فی قانون التجاره الدولی؛ القاهره: دارالنهضة العربیه، 1988.
    2. محاسنه، نسرین سلامه؛ التزام البائع بالتسلیم و المطابقه، دراسه فی القانون الانجلیزی و اتفاقیه الامم المتحده للبیع الدولی للبضائع 1980، اتفاقیه فیینا؛ الطبعه الاولی، عمان: دارالثقافه للنشر و التوزیع، 2011.
    3. المسدی، اسامه حجازی؛ القواعد المنظمه لعقود البیع و التجاره الدولیه؛ القاهره: دارالکتب القانونیه، دارشتات للنشر و البرمجیات، 2010.

    9. معوض، فؤاد محمد؛ دورالقاضی فی تعدیل العقد، دراسه تأصیلیه و تحلیلیه فی الفقه الاسلامی و القانون الوضعی؛ الطبعه، الاسکندریه: دارالجامعه الجدید للنشر، 2008.

    1. منصور، محمدحسین؛ مصادر الالتزام، العقد و الاراده المنفرده؛ بیروت: الدار الجامعیه للنشر و التوزیع، 2000.

     

    سایر منابع:

    1. امازوز، لطیفه (2011)، التزام البائع بتسلیم المبیع فی القانون الجزائری، مذکره لنیل درجة الدکتوراه فی العلوم. تخصص قانون، کلیه الحقوق و العلوم السیاسیه، الجزائر.
    2. جوهری، سعیده (2013)، سلطة القاضی فی فسخ العقد. مذکره تخرج لنیل شهادة ماستر فی القانون تخصص عقود و مسؤولیة، جامعة اکلی محند اولحاج، البویره، کلیه الحقوق و العلوم السیاسیة، قسم القانون الخاص.
    3. حمو، حسینه (2011)، انحلال العقد عن طریق الفسخ، مذکره لنیل درجة الماجستیر فی القانون فرع: قانون المسؤولیه المهنیه، جامعة مولود معمری، تیزی وزو، کلیة الحقوق و العلوم السیاسیه، مدرسة الدکتوراه للعلوم القانونیه و السیاسیه.
    4. عبدالحمید، خالد احمد (2002)، فسخ عقد البیع الدولی وفقاً لإتفاقیه فیینا لعام 1980، مذکر لنیل درجة الدکتوراه فی الحقوق، کلیه الحقوق، جامعة القاهره.
    5. عبدالعزیز، جمال محمود (1996)، الالتزام بالمطابقة فی عقد البیع الدولی للبضائع، رسالة دکتوراه، جامعة القاهره، کلیه القانون.
    6. فتیحه، بن زروق (2015)، فسخ العقد طبقاً لأتفاقیه فیننا لسنه 1980 الخاصه بالبیع الدولی للبضائع، مذکره لنیل شهادة الماجستیر فی القانون، فرع العقود و المسؤولیه، جامعة الجزائر (1)، کلیة الحقوق.
    7. لجنة الأمم المتحدة للقانون التجاری الدولی (2011)، اتفاقیة الأمم المتحدة بشأن عقود البیع الدولی للبضائع. نیویورک: الأمم المتحدة.
    8. ننیس، نغم حنا رؤوف (2004)، التزام البائع بالتسلیم فی عقد البیع الدولی للبضائع وفقاً لأتفاقیه فیینا 1980 دراسه تحلیلیه، اطروحه دکتوراه فلسفه‌فی‌القانون‌الخاص،‌جامعة الموصل.

     

    3) منابع انگلیسی

    Book:

    1. Huber, Peter & Mullis, Alastair, The CISG A new textbook for students and practitioners, Germany: Sellier. European law publishers, 2007.

     

    Articles:

    1. Magnus, Ulrich, “The Remedy of Avoidance of Contract Under CISG - General Remarks and Special Cases”, Journal of Law and Commerce, Vol. 25: 423-436, 2005.
    2. Jacobs, Christopher M, “Notice of Avoidance under the CISG: A Practical Examination of Substance and Form Considerations, the Validity of Implicit Notice, and the Question of Revocability”, University of Pittsburgh Law Review, Vol. 64: 407-429, 2003.

     

    Other sources:

    1. Al-Hajaj, Amir (2015). The concept of fundamental breach and avoidance under CISG, PhD thesis, Brunel University, London.
    2. Singh, Lachmi (2015). The United Nation Convention on Contracts for the International Sales of Goods 1980 (CISG) An examination of the buyers remedy of avoidance under the CISG: How is the remedy interpreted, exercised and what are the consequences of avoidance?, PhD thesis, University of the West of England.

    3.   http://www.uncitral.org/uncitral/en/uncitral_texts/sale_goods/1980CISG_status.html (last visited 29/Jan/2019)