آسیب شناسی اصالت و استقلال جنبش دانشجویی در ایران معاصر

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی آزادشهرگرگان

2 کارشناسی ارشد مطالعات آسیای مرکزی وقفقاز دانشگاه علامه طباطبایی تهران

چکیده

نوشتار حاضر با بهره گیری از رویکرد توصیفی - تحلیلی در پاسخ به این پرسش که آیا جنبش دانشجویی در ایران معاصر، به‌ طورکلی و در عصر جمهوری اسلامی، به‌طور ویژه، جنبش سیاسی مستقلی به حساب می‌آید یا خیر یا به بیانی شفاف‌تر، آیا جنبش دانشجویی در تحولات سیاسی - اجتماعی ایران معاصر و به‌ویژه دورۀ جمهوری اسلامی ایران، مستقل بوده یا اینکه خود از سایر جنبش‌ها و جریان‌های سیاسی تأثیر پذیرفته است، درصدد است نشان دهد که جریان‌های سیاسی در بخش اعظم تحولات سیاسی - اجتماعی ایران معاصر از جنبش دانشجویی استفادۀ ابزاری نموده و از نظر فعالیت، آن را تابع و وابستۀ خود نموده‌اند؛ چنان‌که در عصر پهلوی این جنبش تابع سه جریان چپ (مارکسیسم)، ملّی‌گرا و مذهبی و در عصر جمهوری اسلامی در مقطعی کوتاه تحت تأثیر مارکسیسم و لیبرالیسم و سپس تحت تأثیر جریان اسلام‌گرا، اعم از اصلاح‌‌طلبی و اصول‌گرایی، بوده است؛ البته آزمون و تأیید این فرضیه نافی استقلال و فعالیت مستقل جنبش دانشجویی در مقاطع کوتاهی از حیات انقلاب اسلامی، همچون اقدام هوشیارانۀ دانشجویان در تشکیل سپاه پاسداران و جهاد سازندگی، مقابله با گروهک‌ها، تسخیر لانۀ جاسوسی آمریکا و حضور فعال در هشت‌سال دفاع مقدس، نیست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Pathology of Originality and Independence of the Student Movement in Contemporary Iran

نویسندگان [English]

  • Massoud Mottalebi 1
  • Aref Bijan 2
1 Faculty of Law & Political Sciences, Islamic Azad University, Azadshar Branch, Azadshar, Iran.
2 MA on Regional Studies, University of Allameh, Tehran, Iran
چکیده [English]

This article utilizes the descriptive – analytical approach in response to the question of whether the student movement in contemporary Iran, in general, and in the Islamic Republic era, in particular, is considered as an independent political movement or not. To express more clearly, this paper will analyze whether the student movement in political - social evolutions of contemporary Iran and especially during the Islamic Republic of Iran has been independent, or is influenced by the other political movements and circles. The present study also tries to show that the political circles in a major part of the political - social evolutions of contemporary Iran have used student movements as a tool, and in terms of activity, have made them as its dependent. During the Pahlavi era the movement has been a function of three circles, including the left (Marxism), nationalism, and religious, and in the era of Islamic Republic it was influenced by Marxism and liberalism and then by Islamists, including the reformism and conservatism groups. Certainly testing and confirming this hypothesis does not negate the independence and independent activity of student movements in the short period of the Islamic revolution’s life and active presence in the eight years of sacred defense.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • New Social Movements
  • New Middle Class
  • the Student Movement
  • the Islamic Revolution
  • Pathology
1-  آبراهامیان، یرواند،1379،ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ احمد گل محمدی و ابراهیم فتاحی، تهران: انتشارات نی.ص 348
2-  اممن،تی کی،1386،جنبش‌های اجتماعی جدید، ترجمۀ احمد احمدلو، اصفهان: انتشارات گلبن.
3-  بشیریه، حسین،1368،جامعه‌شناسی سیاسی، تهران: نشر نی.ص 248
4-  بشیریه، حسین،1381،دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران، تهران: نگاه معاصر. ص 139
5-  تیلی، چارلز،1385،از بسیج تا انقلاب، ترجمۀ علی مرشدی‌زاد، تهران: پژوهشکده امام خمینی(ره).صص 80-85
6-  خرمشاد، محمدباقر،1384،"جنبش دانشجویی در ایران: تأملی نظری/ مثلث جنبش"، هفته‌نامه خردنامه همشهری، شماره 79‌، آذر. صص 6-7
7-  خلیلی، عبدالرسول،1390،هربرت مارکوزه: روشن بینی جوانان و جنبش دانشجویی، تهران: انتشارات چشمه. ص 15
8-  دارابی، علی،1394،جریان شناسی سیاسی در ایران، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. صص 327-333
9-  رفیع‌زاده شهرام و تمدن، نیما‌،1379،شلیک به اصلاحات؛ نگاهی به ترور سعید حجاریان، تهران: انتشارات گلپونه. ص 245
10- زاهد زاهدانی، سعید،1377،"نظریه ترکیبی در مورد جنبش‌های اجتماعی"، فصلنامه فرهنگ، شماره 27 و 28. ص 245
11- ‌ظریفی، ابوالحسن،1378،سازمان دانشجویان دانشگاه تهران، تهران: نشر شیرازه. ص 154
12- عسگری، غلامرضا،1380،دیروز، امروز، فردای جنبش دانشجویی، تهران: نشر نی.
13- کریمیان، علیرضا،1381،جنبش دانشجویی در ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. صص 157-202
14- مرتجی،حجت،1378،جناح‌های سیاسی در ایران، تهران: نقش و نگار. ص142
15- ملک آشتیانی، ایمان،1386، «بازخوانی و آسیب‌شناسی لایه‌های جنبش دانشجویی»، پایگاه اینترنتی کانون اندیشه جوان، 27دی. مشاهده در آذر 1395
16- قابل مشاهده در: http://www.canoon.org/porseman/jonbesh/000778.php
17- نش، کیت،1380،جامعه‌شناسی سیاسی معاصر، ترجمۀ محمدتقی دلفروز، تهران: نشر کویر. صص 148-152
18- هانتینگتون، ساموئل،1375،سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.ص 536
 

ب) انگلیسی

19-    Bill, James. Allan ,1972, Comparative Politics, Lanham: Unirersity Press of America.p5
20-    Halpern,Manfred,1963, The Politics of Social in the Middle East and North Africa, Prinversity Press, Princeton, New Jersey. P51
21-    Hofstadter, R., 1964, Anti- Intellectualism in American Life, USA, Knopf.p27
22-    Szezepanski, J., 1961, Intellectuals in Contemporary Societies, Stanrd. P 45