جلوه های سیاست هوشمند ترکیه در افغانستان از 2001 تا 2021

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستخرج از رساله

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه گیلان.

2 استاد تمام دپارتمان علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه گیلان

3 استادیار روابط بین الملل دانشگاه گیلان.

چکیده

حضور ترکیه در افغانستان پس از 2001 حاکی از هوشمندی سیاست آنکارا در قبال کابل بود. در چارچوب این سیاست ترکیه تلاش کرد تا قدرت اقناع، محبوبیت و جذابیت خود در افغانستان را گسترش داده و از این طریق پیگیر منافع ملی خود شود. پرسش اصلی مقاله این است که مؤلفه های سیاست هوشمند ترکیه در افغانستان از 2001 تا 2021 چیست و چه عواملی بر حضور این مؤلفه ها مؤثر بوده اند؟ فرضیۀ مقاله این است که سیاست هوشمند ترکیه در افغانستان در بازه زمانی ذکر شده ترکیبی از کاربرد همۀ عناصر سخت و نرم سیاست نظیر استفاده از ظرفیت های فرهنگی، سیاسی، نظامی، دیپلماتیک، تجارت و کمک های اقتصادی بوده است. شرایط داخلی آنکارا و کابل و تحولات بین المللی از عوامل مؤثر بر هوشمندی این سیاست در قبال افغانستان محسوب می شوند. مواد خام این فرضیه با شیوۀ کتابخانه ای گردآوری و با روش توصیفی-تحلیلی پردازش شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که راهبرد ترکیه متأثر از فضای پست مدرنیستی سیاست و پذیرش تحول در معنای آن بوده که در قالب پارامترهایی چون کمک های بشردوستانه، پروژه های اقتصادی-تجاری، اثر گذاری بر شخصیت های قومی و سیاسی و میانجیگری اعمال شد. ارزش های هویت مدار داخلی افغانستان و ترکیه و سازه های منفعت محور مشترک، درک رهبران هر دو کشور از تهدیدها و فرصتها و بدین ترتیب فضای دینامیک نظام بین الملل از عوامل تسهیل کنندۀ این سیاست بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Examination of Turkey’s Smart Diplomacy in Afghanistan with an Emphasis on Internal and International Factors (2001-2021)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Azam Tariq 1
  • Reza Simbar 2
  • Sajad Bahrami Moghadam 3
1 Ph.D. Student of International Relations at Gilan University
2 Professor of Department of Political Science and International Relations at Gilan University.
3 Assistant Professor of International Relations, University of Guilan.
چکیده [English]

Turkey’s presence in Afghanistan since 2001 suggests Ankara’s smart diplomacy toward Kabul. Turkey tried to spread its persuasive power, popularity, and appeal in Afghanistan in the framework of this diplomacy and thus pursue its national interests. The main question this paper addresses is: What were the components of Turkey’s smart diplomacy in Afghanistan from 2001 to 2021, and what factors influenced their presence? The raw data used in this article was collected using desk research and processed through a descriptive-analytical method. According to the findings, Turkey’s strategy was influenced by diplomacy in a post-modern environment and acceptance of the change in its meaning, and was applied in the framework of of parameters such as  humanitarian aid, economic-commercial projects, exertion of influence on ethnic and political leaders, and mediation. Identity-oriented, internal values of Turkey and Afghanistan and their common benefit-oriented constructs, and the perceptions of the leaders of both countries  concerning the threats and opportunities, and hence of the dynamic environment of the international order, were among the factors that facilitated this diplomacy. The general conclusion of this article indicates  that the internal conditions in Turkey and Afghanistan and the international developments are among the factors driving Turkey to pursue this smart diplomacy in Afghanistan. This diplomacy in the mentioned period included applying all of its soft and hard elements such as using cultural, political, military, diplomatic, and trade capacities and providing economic assistance. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Afghanistan
  • Turkey
  • 9/11
  • foreign policy
  • smart diplomacy
  1. آدمک، ل. (1349). تاریخ روابط سیاسی افغانستان از زمان امیر عبدالرحمن تا استقلال. ترجمه علی محمدزهما، کابل: مؤسسه نشر افغان کتاب.
  2. آرزو، ع. (1399). در سپهر سیاست خارجی: روابط دیپلماتیک افغانستان و ترکیه. ناشر: وزارت امورخارجۀ افغانستان. چاپ اول: انشتارات امیری.
  3. اقبال، ا. (1393). تحلیل مؤلفه‌های قدرت نرم ترکیه از 2002 تا .2012 فصلنامۀ مطالعات قدرت نرم، 4(11)، 29-48.
  4. بارز، س. (1395). منطقه‌گرایی افغانستان در چهارچوب پروسه استانبول. 22 اردیبهشت، در: https:// 8am.af
  5. باقری‌چوکامی، س. (1389). جنگ هوشمند، رویکرد اوباما در برخورد با برنامه هسته‌ای ایران. فصلنامه مطالعات سیاسی، 9 (35)، 43-47.
  6. بهروزلک، غ. (1386). اسلام سیاسی و اسلام‌گرایی معاصر. پایگاه حوزه، 1(209)، 34- 56.
  7. پارسا، م. (1396). نفوذ ترکیه در حوزه امنیتی-پیرامونی ایران (2). بررسی موردی افغانستان. 7 مرداد، در: https://www.ana.press/news/249006
  8. تمنا، ف. (1393). سیاست خارجی افغانستان در سپهر همکا ری های منطقه‌ای. انتشارات احراری افغانستان-کابل.
  9. جعفری، ع.، جعفری، م، و خاوری، م. (1395). جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی ترکیه با تاکید بر افغانستان در دوران اردوغان. فصلنامه کاتب، 4( 6)، 99- 130.
  10. داوود اغلو، ا. (1395). عمق راهبردی: موقعیت ترکیه در صحنۀ بین‌المللی. ترجمه محمدحسین نوحی‌نژاد ممقانی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
  11. دهشیری، م. (1393). دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  12. سلحشور، خ. (1393). سرمایه‌گذاری ترکیه در افغانستان. آوا پرس، 3 مرداد، در: https://avapress.com/fa/184193/
  13. سلحشور، خ. (1397). پروژه‌های اقتصادی ترکیه در افغانستان. خبرگزاری آناتولی، تاریخ دسترسی 3 مرداد، در: https://www.aa.com.tr/fa/761781
  14. شهیر، ع. (1397). روابط کابل- انکارا؛ نفوذ نرم ترکیه و تلاش‌ها برای افزایش نقش‌آفرینی در افغانستان. خبرنما، 6 مهر، در: https://www.khabarnama.net/blog/08/04/2018
  15. شهیر، ع. (1395). بند کجکی؛ گام بلند دوم تولید انرژی در افغانستان. خبرنما، 6 مهر، در: https://khabarnama.net/blog/2016/06/08/kajaki-dam
  16. فاضل، ف. (1399). عبدالرحمن پشاوری نمایندۀ سیاسی ترکیه در افغانستان. فصلنامه مطالعات استراتژیک، مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امورخارجۀ جمهوری اسلامی افغانستان. 1(1)، 134-146.
  17. فرهنگ، م. (1371). افغانستان در پنج قرن اخیر. جلد یکم. ناشر: انتشارات کابل.
  18. کوزه­گر کالجی، و.، و سوری، ا. (1390). نقش و اهداف ترکیه در روند تحولات افغانستان: دلایل و پیامدها. پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام، 1 مرداد در: http://www.csr.ir/departments.aspx=2301
  19. گل محمدی، و. (1398). برخورد نقش‌ها در  خاورمیانه  و  تنش در  روابط آمریکا  و  ترکیه. فصلنامه مطالعات راهبردی، 2(3)، 107-134.
  20. محسنی، ع.، جاودانی‌مقدم، م.، و حاجی، م. (1397). تحول پارادایمی مفهوم قدرت و امنیت در عصر جهانی شدن و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام؛ 8(3)، 99-126.
  21. مرجانی‌نژاد، ا. (1394). اهداف سیاسی اقتصادی و فرهنگی ترکیه در افغانستان. موسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام، 14 دی، در: https://iiwfs.com/turkey-political-cultural-goals-in-afghanistan/
  22. مرجانی‌نژاد، ا. (1398). قدرت نرم ترکیه در آسیای مرکزی. مرکز بین‌المللی مطالعات صلح، 5 دی مرداد، در: https://peace-ipsc.org/fa
  23. مرجانی‌نژاد، ا. (1396). اهداف سیاسی اقتصادی و فرهنگی ترکیه در افغانستان. 4 مرداد، در:
  24. https://jaraian.com/998121302-2
  25. مطهری، م. (1399). سیاستگذاری‌های هوشمند و کاربردی ترکیه و حوزه نفوذ عربی. ایران دیپلماسی، 22 خرداد در: https://irdiplomacy.ir/fa/news/1999644/
  26. موثقی گیلانی، ا.، و نیری، ه. (1389). اسلام میانه رو و دموکراسی در ترکیه. فصلنامۀ تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 2(5)، 33-63.
  27. وکیلی‌پوپلزایی، ع. (1379). سفرهای غازی امان‌الله شاه. ناشر: مرکز نشراتی میوند، چاپ دوم، کابل.
  28. واتکینز، ا.، و شاران، ت. (2021). نقش و اهمیت ترکیه در روند صلح افغانستان، 15 مرداد، در: https://afghanistan.fes.de.library.fes.de/pdf-files/bueros/ kabul/17640. pdf
  29. Aslan, Ö. (2022). A Déjà Vu All Over Again? Identifying and Explaining ‘Change’ in Turkey’s Asia Policy. Journal of Balkan and Near Eastern Studies, DOI:10.1080/19448953.2022.2037980
  30. Bacik, G. (2006). Turkey and Pipeline Politics. Turkish Studies, 7(2), 293-306.
  31. GÜzeldere,E. (2022). Turkey in Afghanistan: More than one Reason to Stay. Publisher: Hellenic Foundation for European & Foreign Policy (ELIAMEP), Vasilis’s Sofia’s Ave., 10676. Athens. Greece. July 15 at: https://www.eliamep.gr/wp content/uploads/2022/07/  Policy-paper-104-Güzeldere-Final.pdf
  32. Hajimineh, R., Dehghani, R., Mohammadkhani, F. (2021). Explaining Turkey's Cultural Diplomacy in Afghanistan during the AKP Era. Iranian Review of Foreign Affairs,1(11), 143-172.
  33. Kalem, M. (2023). Türkiye Diplomatic Role in Resolving the Power Conflict in Afghanistan (Afganistan'da Güç Çatışmasının Çözümünde Türkiye'nin Diplomatik Rolü) – Navember 3. At:https://gasam.org.tr/turkiye-diplomatic-role-in-resolving-the-power-conflict-in-afghanistan/
  34. aş, Ş. (2013). Turkey’s Regional Approach in Afghanistan: A Civilian Power in Action. Center for Strategic Research. April 1, at: https://www.sam.gov.tr/en/papers/turkey-s-regional-approach-in-afghanistan-a-civilian-power-in-action
  35. Kardaş, Ş. (2012). Understanding the Debate on Turkey’s Involvement in Afghanistan, Turkey: German Marshall Fund of the United States.
  36. Nossel, S. (2004). Smart Power. Foreign Affair, 83(2), 131-142.
  37. Nye Jr., J. (2004). Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York: Public Affairs.
  38. Nye Jr., J. (2008). The Annals of the American academy of political and social science. Public Diplomacy and Soft Power, 616, 94-109.
  39. Nye Jr., J., Landman Goldsmith, J. (2011). The Future of Power. Bulletin of the American Academy of Arts and Sciences, 64(3), 45-52.
  40. Özcan, S. (2010). Turkish Foreign Policy Towards Afghanistan: 2009-2010. Perceptions, 15(3-4), 133-146. at: gov.tr/pdf/perceptions/Volume-XV/autumn-winter2010/sevinc _alkan_ozcan. pdf.
  41. Seren, M. (2022). Appreciating Turkey’s Afghanistan Policy. CIRSD. at: https://www.cirsd.org/en/horizons/horizons-winter-issue-Pdf.
  42. Shen, S. (2011). US Smart Power Falters in Information Age: The Future of Power by Joseph S. Nye, at: https://www.oliverstuenkel.com/2011/07/26/book-review-the-future-of-power-by-joseph-nye-jr/
  43. Wilson, E. J. (2008). Hard Power, Soft Power, Smart Power. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 616(1), 110-124.
  44. Yesiltas, M. (2013). The Transformation of the Geopolitical Vision in Turkish Foreign Policy. Turkish Studies 14(4), 661–687.
  45. Kaya, G. (2019). Türkiye Afganistan ilişkileri, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Yalova: Yalova Üniversitesi.
  46. Khumchany, S. (2019). Türkiye Afganistan ilişkileri, (1991-2014), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne: Trakya Üniversitesi.
  47. Özel, C. (2018). Afganistan’ın yeniden inşasında TürkiyeNin yumuşak güç stratejisi. Basılmamış Doktora Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi.