بررسی وضعیت و جایگاه مسأله فلسطین در عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و رژیم اسرائیل

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستخرج از رساله

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، واحد بین‌المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران.

2 گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار عضو هیأت علمی دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه

چکیده

مسأله فلسطین یکی از پیچیده‌ترین مسائل منطقه خاورمیانه از 1948 تا به حال است. رژیم اسرائیل در چندین جنگ با اعراب، بر مناطق فلسطینی زیادی مسلط شده و اراضی آنها را اشغال کرده است. این رژیم در اتحاد با آمریکا برای سال‌ها امنیت خود را تأمین شده می‌دید، اما رقابت روزافزون ایالات متحده با چین، که یکی از دلایل خروج تدریجی آن از منطقه است و افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه، موجب شده هم اعراب، به خصوص متحدان عربستان سعودی و هم رژیم اسرائیل با چالش‌های امنیتی روبه‌رو شده و از 2015، روندی موسوم به عادی‌سازی روابط را آغاز کنند و تا کنون، به موفقیت‌هایی نیز دست یابند. در این میان پرسش اصلی آن است که مسأله فلسطین در روند عادی‌سازی این روابط میان اعراب و رژیم اسرائیل، داری چه وضعیت و جایگاهی است؟ برای پاسخ به این پرسش، روش تحقیق مقاله تحلیلی و توصیفی، و تا حدودی نیز تاریخی است. هدف مقاله آن است که در این روند عادی‌سازی روابط، به طور خاص بر موضوع فلسطین متمرکز شود، چرا که این مسأله برای جمهوری اسلامی، یکی از نقاط ایدئولوژیک است که در تضاد با وجود رژیم اسرائیل، با امنیت آن گره خورده. نتیجه کلی مقاله نشان می‌دهد اعراب متحد عربستان، در روند عادی‌سازی، جایگاه بالایی برای آرمان فلسطین قائل نیستند؛ اما سعودی که ادعای رهبری مسلمانان را دارد، در شعار، حل مسأله فلسطین را یکی از شروط عادی‌سازی کامل روابط خود با رژیم اسرائیل می‌داند، با این‌حال چنانچه امنیت آن بیشتر تهدید شود، عربستان این شرط را نیز رها خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Significance and Position of the Palestinian Issue in Normalization of Saudi-Israeli Relations

نویسندگان [English]

  • Hamed Vaez 1
  • Hasan Khodaverdi 2
  • Garineh Keshishyan Siraki 2
  • Mohmmadreza Dehshiri 3
1 PhD. Student of International Relations Dep., Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish Island, Iran.
2 Assistant Prof. at Political Science and International Relations Dep., South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Associate Prof. at International Relations School of I.R.I Foreign Affairs Ministry.
چکیده [English]

The Palestinian issue is one of the most complex issues in the Middle East that has loomed large since 1948. During several wars with the Arabs, the Israeli regime seized control of Palestinian regions and occupied their lands. Thanks to its union with the USA, Israel considered its security guaranteed, however, since 2015, a trend known as "Normalization of Relations" has emerged, which has had some success, but both Arabs, particularly Saudi Arabia's allies, and Israel have faced security challenges due to the United States' increasing competition with China, which is one of the reasons for the United States' gradual withdrawal from the region, and the increased influence of Iran there. The main question that arises is "what role, significance, and position the Palestinian issue plays in the normalization of Arab-Israeli relations?" This study used an analytical-descriptive and, to some extent, historical approach to answer the question. The study's goal was to concentrate particularly on the Palestinian issue in this normalization of relations because it is one of the Islamic Republic of Iran's strategic points of contention with Israel and is intertwined with its security. The study's general findings revealed that Arab allies of Saudi Arabia do not place a high value on the Palestinian cause in the normalization process; however, Saudi Arabia, which claims to be the leader of Muslims, appears to regard resolving the Palestinian issue as one of the conditions for normalizing relations with Israel. However, if Saudi Arabia's security is jeopardized more than this, it will withdraw from this term as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Palestine
  • Saudi Arabia
  • Israeli Regime
  • Normalization of Relations
  • Security

مراجع

  1. اخباری، محمد، مؤذن‌جامی، محمدهادی. (1389). الگوی شبکه‌ای تریم نقشه فرهنگی مبتنی بر ارتقاء موقعیت ژئوکالچر؛ مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران. فصلنامه ژئوپلیتک، 6(2)، 31-56.
  2. تقی‌زاده‌سالاری، احسان، ذاکریان، مهدی، هرمیداس باوند، داوود. (1400)، راهبرد سیاسی و امنیتی اسرائیل در قبال بحران سوریه، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، 11(40)، 102-71.
  3. روشن، علی‌اصغر، فرهادیان، نورالله. (1385). فرهنگ، جغرافیا، اصطلاحات سیاسی و نظامی. تهران: دانشگاه امام حسین(ع).
  4. زاهدی، ناصر، نوبخت، نبی. (1391). بررسی تطبیقی سیاست خارجی ایران و عربستان‌ در رابطه با مسأله فلسطین، جهرم: مصلی.
  5. سالاری، مسعود. (2017). «مجمع عمومی سازمان ملل انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس را محکوم کرد»، یورونیوز فارسی، 21 دسامبر، در: https://per.euronews.com/2017/12/21/
  6. سهیلی نجف‌آبادی، سهیل، کشیشیان‌سیرکی، گارینه، قائدی، محمدرضا، سیمبر، رضا. (1398). بررسی تأثیر سیاست‌های نظامی بر امنیت منطقه‌ای خلیج فارس. فصلنامه مطالعات بین‌المللی، 16(1)، 155-182.
  7. شاهین، مهدی، حسنوند، مظفر، ابراهیمی‌کیاپی، هادی. (1397). واکاوی سیاست‌ها و تعاملات «سعودی- صهیونیستی» در قبال جمهوری اسلامی ایران در فضای پساتحریم. فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، 9(3)، 136-113.
  8. عباسی، مجید، حمیدفر، حمیدرضا. (1399). اتحاد عربستان سعودی و اسرائیل با آمریکا و پیامدهای آن بر موازنه قدرت و نفوذ جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه. فصلنامه مطالعات بین‌المللی،17(3)، 7-25.
  9. فیش‌من، جوئل. (1383). ده سال پس از اسلو: استراتژی جنگ مردمی فلسطینی‌ها و واکنش نامناسب اسرائیل. ترجمه محمد تمنایی. فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 6(4)، 92-63.
  10. مرادی‌کلارده، سجاد. (1397)، اتحاد سعودی-صهیونی. تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور.
  11. ملکی، محمدرضا، محمدزاده ابراهیمی، فرزاد. (1399). چشم‌انداز صلح خاورمیانه در سایه عادی‌سازی روابط اسرائیل و جهان عرب. فصلنامه مطالعات بین‌المللی، 17(3)، 45-64.
  12. ولیقلی‌زاده، علی. (1399). تبیین نقش‌آفرینی جغرافیای فرهنگی در خلق هویت ژئوپلیتیکی (مطالعه موردی: آذربایجان ایران). فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، 16(1)، بهار، 109-75.
  13. اب‍وع‍ل‍ی‍ه‌، ع‍ب‍دال‍ف‍ت‍اح‌‌ح‍س‍ن، النتشه، رفیق‌شاکر.‌ (1999). المملکه العربیه السعودیه و قضیه فلسطین، ریاض: الامانه ‌العامه للاحتفال بمرور مائه عام علی تأسیس المملکه ‌العربیه ‌السعودیه.
  14. الجزیره. (2007). النص الکامل لمبارده السلام العربیه لعام 2002، 23 مارس، فی: https://www.aljazeera.net/news/arabic/28/3/2007
  15. حریری، صالح‌جمال. (2001). الجیش ‌السعودی فی فلسطین، ریاض: داره‌الملک عبدالعزیر.
  16. Abir, M. (1988). Saudi Arabia in the Oil Era: Regime and Politics; Conflict and Collaboration, Boulder: Westview Press.
  17. Abu Aliye, A.H., Alnatshe, R.Sh. (1999). The Kingdom of Saudi Arabia and the Case of Palestine, Riyadh: Al-Amana Al-A'mah Al-Lahfal's Review of the General Meeting on
  18. Al-Monitor. (2013). “An Israeli-Saudi Axis? Not Likely”, November 3, at: https://al-monitor.com/pulse/originals/2013/11/jerusalem-riyadh-axis-not-likely.html
  19. Bard, M. (2021). Saudi-Israel Relations, Jewish Virtual Library; A project of Aice, December 19, at: https://www.jewishvirtuallibrary.org/saudi-israel-relations
  20. Baron, M. (1994). The Gates of Gaza: Israel’s Road to Suez and Back 1955-1957, New York: St. Martin’s Griffin.
  21. Bassist, Rina. (2021). Chances for Israeli Alliance with Saudis Against Iran Fading, Al-Monitor, March 29, at: https://www.al-monitor.com/originals/2021/03/chances-israeli-alliance-saudis-against-iran-fading
  22. Breitman, R., Lichtman, A.J. (2013). FDR and the Jews, Cambridge: Cambridge University Press.
  23. Chanoff, D. (1989). Warrior: The Autobiography of Ariel Sharon, New York: Simon and Schuster.
  24. Cordesman, A. H. (1984). The Gulf and the Search for Strategic Stability: Saudi Arabia, the Military Balance in the Gulf, and Trends in the Arab-Israeli Military Balance, Boulder: Westview Press.
  25. Furlan, M. (2019). Israeli–Saudi Relations in a Changed and Changing Middle East: Growing Cooperation?. Israel Journal of Foreign Affairs, 13(2), 173-187.
  26. Hannerz, U. (2009). Geocultural Scenarios. in: Frontiers of Sociology. Annals of the International Institute of Sociology, 11(1), 267-288.
  27. Macmillan Dictionary. (2021), Normalize Relations, 11 December, at: https://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/normalize-relations
  28. Podeh, E. (2014). Israel and the Arab Peace Initiative, 2002–2014: A Plausible Missed Opportunity, The Middle East Journal, 68(4), 584-603.
  29. Rusk, D. (1990), As I Saw It: As told to Richard Rusk, New York: W.W. Norton.
  30. Salari, M. (2017). UN General Assembly Condemns Transfer of US Embassy to Jerusalem. Euronews Farsi, December 21, at: https://per.euronews.com/2017/12/21/jerusalem-vote-at-un-general-assembly-
  31. Teitelbaum, J. (2009). The Arab Peace Initiative: A Primer and Future Prospects, Jerusalem: Jerusalem Center for Public Affairs.
  32. Ulrichsen, K. C. (2018). Pal, 47(4), 79–89. https://doi.org/10.1525/jps.2018.47.4.79
  33. United Nations. (2021). The Question of Palestine. September 29, at: https://www.un.org/unispal/history/
  34. Wallerstein, I.M. (1991). Geopolitics and Geoculture; Essays on the Changing World-System. Connecticut: Yale University.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار