تاثیر هویت بر روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا (2003-2019)

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستخرج از رساله

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین‌الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد گروه روابط بین الملل، دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه

3 مدیر گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه گیلان

4 استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پس از پیروزی انقلاب در ایران گفتمان انقلاب اسلامی و نظام بر آمده از آن، تحت تاثیر مولفه‌های فرهنگی، ارزشی، هویتی و هنجاری، عملکرد سیاست داخلی و خارجی ایران را دگرگون کرد. گفتمان انقلاب اسلامی بر اساس هویت انقلابی-اسلامی در تقابل و تضاد با نگرش غرب‌محور،‌ لیبرال-سکولار‌غربی ‌قرار‌گرفت. اهمیت بالای جایگاه ایران به دلیل موقعیت ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک در طول تاریخ همواره مورد توجه غرب به‌ویژه قدرت‌های اروپایی بوده است. روابط جمهوری ‌اسلامی و اتحادیه اروپا متاثر از هویت‌‌های متفاوت طرفین و دیدگاه‌های مختلف به مسائل، دستخوش فراز و نشیب‌های فراوانی بوده و تعارض و شکاف‌های هویتی منجر به گسل در روابط و در پی‌آن چالش‌هایی در مناسبات دو طرف گردیده و طی ادوار مختلف گفتمان انقلاب ‌اسلامی باعث واگرایی در روابط جمهوری اسلامی و اتحادیه اروپا شده است. در این پژوهش نویسنده در صدد پاسخ به این سوال است که هویت چه تاثیری بر مناسبات ایران و اتحادیه اروپا داشته است؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که ایدئولوژی گفتمان انقلاب اسلامی مبتنی بر ارزش‌‌های مذهبی و احیای تمدن اسلامی در تقابل و تضاد با هویت لیبرال-سکولار اتحادیه اروپا باعث نگرش‌های متفاوت و متعارض به موضوعاتی چون حقوق بشر، تروریسم و سایر مسائل، زمینه‌های واگرایی را ایجاد کرده است. براین‌اساس واکاوی هویت دو طرف در چارچوب نظریه گفتمان لاکلا و موف بر مبنای روش تحقیق گفتمانی قابل تبیین و تحلیل است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

How Identity Affects Iran-European Union Relations (2003-2020)

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Rahmati 1
  • Mohammadreza Dehshiri 2
  • Reza Simbar 3
  • Garineh Keshishyan Siraki 4
1 PhD Student of International Relations, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor of Department of International Relations, Faculty of International Relations of the Ministry of Foreign Affairs (SIR)
3 Head of Department of Poltical Science of Gilan University
4 Assistant Prof. at Department of Political Science and International Relations, South Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

After the Iranian Islamic Revolution, the Islamic Revolution Discourse and the resulting system transformed the Iranian domestic and foreign policies under the influence of cultural and normative elements, values, and identity. Based on an Islamic-revolutionary identity, the Islamic Revolution Discourse opposes the West-oriented discourse of Liberalism-Secularism. The West and European powers have always had eyes on Iran because of its geo-strategic and geo-political position. The Iran-European Union (EU) relations have gone through ups and downs because of their differing identities and outlooks on issues; identity gaps and contradictions have damaged the relations and posed a number of threats to the bilateral ties. In different periods, the Islamic Revolution Discourse has made the Iran-EU relations to diverge. This study intends to answer the question that how identity has affected the Iran-EU ties. The results showed that the ideology of the Islamic Revolution Discourse, which is based on religious values and the Islamic Civilization revival, is at odds with EU’s Liberalistic-Secularistic identity breeding different attitudes toward issues such as human rights, terrorism, etc. Therefore, this study sought to analyze the identity of Iran and EU within the framework of Laclau and Mouffe’s Theory of Discourse and Hegemony using discourse analysis research method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • European Union (EU)
  • Islamic Revolution
  • Discourse Analysis
  • Secularism

مراجع

  1. ابراهیمی‌فر، ت. (1387). نظم جدید امنیتی در خلیج فارس پس از اشغال نظامی عراق. فصلنامه پژوهشی علوم سیاسی. 10. 7-36.
  2. اسپوزیتو، جی (2016). اسلام سیاسی، فراتر از تهدید جدید (1) و (2). ترجمه مهدی حجت، تهران: انتشارات اندیشه.
  3. پورهاشمی، ع. (1380). بازتولید هویت جدید اروپایی. اطلاعات حوزه، در: https://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/23539/3855/3814
  4. تاجیک، م (1388). مبانی نظری دموکراسی کثرت‌گرایی لیوتار. فصلنامه سیاست. 49. 25-45.
  5. تاجیک، م. (1388). نقش و جایگاه گفتمان انقلاب اسلامی در سیاست بین‌الملل. فصلنامه رویکرد انقلاب اسلامی. 8. 61-86.
  6. حاجی مینه، ر. (1397). تحلیل در گفتمان متضاد اروپایی-آمریکایی در مورد برجام. فصلنامه تحقیقات روابط بین‌الملل. 27. 215-244.
  7. خالوزاده، س. (1391). موانع و چالش‌های پیش‌روی روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا. فصلنامه سیاست جهانی. 1 (28). 187-212.
  8. ذاکریان، م. (1379). ارزیابی سیاست خارجی خاتمی. جلد دوم، تهران: همشهری.
  9. ذاکریان، م. (1397). آموزش اسلامی و حقوق بشر، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، 2(15)، 1-20.
  10. رمضانی پور، ح (1395). حقوق بشر اسلامی و تفاوت آن با حقوق بشر غربی. آی.آر.آی.بی نیوز. 4 مرداد در: https://www.iribnews.ir/fa/news/1239920
  11. رهبرقاضی، م. (1397). الگوی مطلوب روابط ایران و اروپا. اسلام تایمز، 12 دسامبر. در: https://www.islamtimes.org/fa/article/766244
  12. سجادپور، ک.اجتهادی، س. (1389). نگرش امنیتی غرب و تهدیدهای بین‌المللی پس از جنگ سرد: مطالعه موردی برنامه هسته ای ایران. فصلنامه دانش سیاسی. 1(6). 25-95.
  13. سلطانی، ع. (1383). تحلیل گفتمانی به مثابه نظریه و روش‌. فصلنامه علوم سیاسی. 28. 153-180.
  14. طارمی، ک.، مرادی، ا. (1393). بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا در سه دهه اخیر. فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل. 28(7)، 133-166.
  15. فرجی راد، ع.، قاسمی، ن. (1391). ژئوپلیتیک جدید اروپا و تأثیر آن بر روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران (تاکید بر دوران پس از جنگ سرد و تشکیل اتحادیه اروپا). فصلنامه جغرافیای سرزمینی، 9(35)، 32-19.
  16. قیم‌پناه، س. (1397). بررسی روابط اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران در بعد از سال 2018. فصلنامه علوم سیاسی. 97. 203-204.
  17. متقی، ه. (1392). تحول رویکرد موازنه قدرت در نظم منطقه‌ای: هویت‌گرایی در برابر ساختارگرایی. فصلنامه راهبرد. 67 (22). 165-192.
  18. مسعود، ع.، ذاکریان، م. (1399). بازنمایی تداوم فرهنگ راهبردی ایران در ساخت و بنیاد سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مطالعات بین‌المللی، 66(2)، 114-97.
  19. مقدمی، م. (1390). نظریه تحلیل گفتمان لاکلاو و موف و نقد آن. فصلنامه دانش فرهنگی اجتماعی. 6. 124-91.
  20. موسوی، س.، اسماعیلی، ع. (1391). جهانی شدن و کشورهای جهان اسلام: زمینه های همگرایی‌ها و واگرایی‌ها. فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام. 2 (1). 73-92.
  21. نقیب‌زاده، ع. (1393). تحلیل ریشه‌های اسلام‌هراسی در اروپا. بصیرت. 2 تیر در: https://basirat.ir/fa/news/267689
  22. نقیب زاده، ع. (1393). توسعه سیاسی، تهران: قومس.
  23. Fredman, S. (2001). Discrimination and Human Rights. London: Oxford University Press.
  24. Jürgensen, M. Phillips, L. (2010). Theory and Methodology in Discourse Analysis. Translated by Hadi Jalili, Tehran: Ney Publications. Seventh Edition.
  25. Laclau, E. (2000). Identity and Hegemony: The Role of Universality in the Constitution of Political Logics. Advances in Applied Sociology. 5(12), 44-89.
  26. Laclau, E. (1990). New Reflections on the Revolution of Our Time. London: Verso.
  27. Laclau, E., Muffe, Ch. (1985). Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. Scientific Research. An Academic Publisher. London: Verso.
  28. Mousali, A. (2003). Images of Island in The Western world and Language of West in the Islamic World. Riyadh: ARAB-PR.
  29. Paltridge, B. (2012). Discourse Analysis. Londen: Bloomsbury Discourse. Second Edition.
  30. Poynting, S., Mason, V. (2007). The Resistible Rise of Islamophobia. Journal of Sociology. 43(1).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار