موزانه برون‌گرای هیأت جدید رهبری عربستان سعودی در برابر جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستخرج از رساله

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران

2 استادیار عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران

چکیده

بحث سیاستِ تهاجمی هیأت جدید رهبری عربستان نسبت به ایران یکی از موضوعات مهم منطقه است که توجه بسیاری از دولت‌های منطقه و جهان را به خود مبذول داشته است و بیان‌گر شکل‌گیری نوع جدیدی از اقدامات ضد ایرانی عربستان علیه جمهوری اسلامی ایران است. هیأت جدید رهبری عربستان سعودی و در رأس آن محمد بن سلمان رفتاری کاملاً تهاجمی و خصومت‌آمیز در برابر جمهوری اسلامی ایران داشته و تلاش کرده‌اند که از طریق استراتژی موازنه به مهار و کنترل ایران در منطقه مبادرت ورزند. در این میان موازنه‌سازی برون‌گرا یکی از راهبردهای اساسی عربستان در برابر ایران بوده است که در این پژوهش موردتوجه قرارگرفته است. بر این اساس پژوهش حاضر در تلاش است که به این سؤال پاسخ دهد که رهبران جدید عربستان چگونه از موازنه برون‌گرا جهت مهار و کنترل جمهوری اسلامی ایران در منطقه بهره برده‌اند؟ بررسی این پژوهش مبتنی بر این نتیجه است که عربستان سعودی از سه سازوکار اساسی ائتلاف با دول منطقه، نزدیکی به اسرائیل و نزدیکی و اتحاد با آمریکا جهت موازنه در برابر جمهوری اسلامی ایران بهره برده است. این پژوهش از روش تحلیلی-توصیفی استفاده کرده است تا به تقویت این فرضیه بپردازد. با توجه به سؤال اصلی پژوهش، هدف از این مقاله این است که نشان داده شود موازنه برون‌گرای عربستان سعودی چگونه در راستای مهار و کنترل هژمونی ایران به کار گرفته ‌شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Outward balancing of Saudi Arabia's new leadership against the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • parisa khorasaniesmaeili 1
  • behnaz azhdari 2
  • majid masomi 2
1 PhD. Student of Political Science Group, Baft Branch, Islamic Azad University, Baft, Iran.
2 Assistant Prof. at Political Science Department, Baft Branch, Islamic Azad University, Baft, Iran.
چکیده [English]

The aggressive policy of the new Saudi leadership towards Iran is one of the most important issues in the region, which has attracted the attention of many governments in the region and the world and represents the formation of a new kind of Saudi anti-Iranian action against the Islamic Republic of Iran. The new Saudi leadership headed by Mohammed Bin Salman, has been offensive towards the Islamic Republic of Iran and has sought to contain and control the Islamic Republic in the region through a balanced strategy. In the meantime outward balancing has been one of the Saudi Arabia's key strategies against Islamic Republic of Iran which in this study has been considered. Accordingly the present study seeks to answer the question of how the new Saudi leaders have taken advantage of the outward balance to contain and control the Islamic Republic of Iran in the region. The study concludes that Saudi Arabia has used three basic mechanisms of alliance with the states of the region, closeness to Israel and closeness and alliance with the United States to balance the Islamic Republic of Iran. This research has used an analytical-descriptive method to strengthen this hypothesis. Given the main question of the research, the purpose of this paper is to show how has Saudi Arabia's extroverted balance been used to control Iran's hegemony?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saudi Arabia
  • Islamic Republic of Iran
  • Balance of Power
  • Outward Balance
- آجیلی، هادی و نیما رضایی (1396)، «رئالیسم تدافعی و تهاجمی چارچوبی تئوریک برای تحلیل وقایع و رخدادهای حوزه خلیج‌فارس»، فصلنامه امنیت ملی، سال هشتم، شماره 27، صص 198-165.
- آدمی، علی و نجمه پور اسماعیلی (1393)، «بیداری اسلامی»، مطالعات امور خارجه، جلد سوم، شماره چهارم.
- آدمی، علی، نازنین نظیفی و بیژن عارف (1397)، «اسرائیل و عربستان سعودی: عصر جدیدی از همکاری دوجانبه»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره 7، شماره 27، شماره پیاپی 57، صص 3-23.
- بهرامی‌مقدم، سجاد (1388)، «رقابت میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در خاورمیانه 2008-2003»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد روابط بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبایی.
- بی‌نا (1398) «محمد بن سلمان؛ مرد قدرتمند عربستان چه کسی است؟»، تارنمای بی‌بی‌سی فارسی، 6 اردیبهشت، در: http://www.bbc.com/persian/world-45979660
- درج، حمید و سید جواد امام‌جمعه زاده (1397)، «تجزیه‌وتحلیل رویکرد عربستان سعودی نسبت به تحولات سوریه»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، دوره 8، شماره 4، صص 56-34.
- دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386)، «گفتمان اصول‌گرایی عدالت‌ محور در سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد»، مجله دانش سیاسی، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، صص 218-234.
- ذاکریان، مهدی و مهدی علیخانی (1393)، «ساختارهای مادی و معرفتی تأثیرگذار بر روابط ایران و عربستان سعودی در دوران پهلوی»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 40، صص 56-30.
- رستمی، فرزاد و علیرضا تارا (1397)، «تحلیل روابط عربستان سعودی و اسرائیل در سایه توافق هسته‌ای ایران»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره 7، شماره 2، صص 76-45
- ساعی، احمد و مهدی علیخانی (1392)، «بررسی چرخه تعارض در روابط جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی با تأکید بر دوره 1392-1384»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال نهم، شماره 22، صص 130-103.
- سهیلی نجف‌ آبادی، سهیل، گارینه کشیشیان سیرکی، محمدرضا  قائدی و سیمبر (1398)، بررسی تأثیر سیاست‌های نظامی بر امنیت منطقه‌ای خلیج فارس، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، سال شانزدهم، شماره 61،  صص 182-155.
- صادقی اول، هادی و جعفر نقدی عشرت‌آباد (1393)، «روابط ایران و دژ منطقه‌ای شورای همکاری خلیج‌فارس»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره سوم، شماره 4، صص 56-37
- علیخانی، مهدی (1396)، «هویت‌گرایی در سیاست خارجی عربستان سعودی و پیامدهای منطقه‌ای آن»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، سال چهاردهم، شماره 3، صص 139-119
- قوام، سید عبدالعلی و همت ایمانی (1390)، «نظریه‌ رئالیستی اتحاد در روابط بین‌الملل»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 30، صص 29-3
- کریستین، اسمیت (1395)، نسل جدید رهبران و پویایی وراثت در دولت‌های خلیج، واشنگتن: موسسه کشوهای عرب خلیج در واشنگتن.
- متقی، افشین (1395)، «واکاوی زمینه‌های ناسازواری در روابط ایران و عربستان بر پایه نظریه سازه‌انگاری»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، دوره 3، شماره 12، صص 161-141.
- مرشایمر، جان (1395)، تراژدی سیاست قدرت‌های بزرگ، ترجمه غلامعلی چگنی زاده، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
- معین‌الدینی، جواد و مصطفی انتظارالمهدی (1388)، «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی»، مجله دانشنامه سیاسی، دوره 2، شماره 3، صص 34-11.
- موسوی دهموردی، سیدمحمد (1395)، «تاریخچه روابط ایران و عربستان سعودی از زمان رضاشاه تاکنون (چرخه رقابت و تقابل)»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج ‌فارس، دوره 3، شماره 9، صص 256-229.
- مهدیان، حسین، علی علی‌حسینی و علیرضا آقاحسینی (1395)، «سیاست خارجی عربستان سعودی در برابر ایران»، فصلنامه راهبرد دفاعی، شماره 56، صص 195-165.
- Akif Koç, Mehmet (2019), “Interpretation of the Rise of the Crown Prince Muhammad bin Salman and Saudi Foreign Policy According to the Barakah Circle Theory”, Journal of Islamicjerusalem Studies, Vol. 2, No. 4, pp. 4-27.
- Al Wasmi, Naser (2019A), “Saudi King Salman Visits Bahrain”, The National, Retrieved Agust 15 2019, at: https://www.thenational.ae/world/gcc/saudi-king-salman-visits-bahrain-1.844658
- Al Wasmi, Naser (2019B), “Saudi - UAE Relations Have'no Limits' Says Emirati Ambassador”, The National, retrieved Agust 15 2019, at: https://www.thenational.ae/world/mena/saudi-uae-relations-have-no-limits-says-emirati-ambassador-1.832125
- Al-Rasheed Madawi & Pejman Abdolmohammadi, (2018), “Saudi Arabia and Iran”, Middle East Policy, Vol. 2, No. 3, pp. 1-17.
- Al-Rasheed, Madawi (2017), “Saudi Arabia and its neighbours: A troubled relationship”, Aljazeera, Retrieved September 17 2019, at: http://studies.aljazeera.net/en/reports/2017/07/saudi-arabia-neighbours-troubled-relationship-170712101306392.html
- Al-Rasheed, Madawi (2018), “The View from Riyadh”, The Foreign Policy Centre, retrieved july 30 2019, at: https://fpc.org.uk/wp-content/uploads/2018/11/Saudi-Arabia-and-Iran-The-Struggle-to-Shape-the-Middle-East-Report.pdf
- Kamrava, Mehran (2018), “Hierarchy and Instability in the Middle East Regional Order”, International Studies Journal (ISJ), Vol. 14, No. 4, pp. 1-40.
- Karim, Umer (2017), “The Evolution of Saudi Foreign Policy and the Role of Decision-Making Processes and Actors”, The International Spectator, Vol. 52, No. 2, pp. 75-89.
- Lobell, Steven E. (2010), “Structural Realism/Offensive and Defensive Realism”, in: Internatinal Studies Association, Oxford: Oxford University.
- Mabon, Simon (2012), “The Battle for Bahrain: Iran‐Saudi Rivalry”, Middle East Policy, Vol.19, Issue. 2, pp. 81- 98.
- Mearsheime, John J. (2013), “Structural Realism”, in: Tim Dunne, Milja Kurki and Steve Smith”, eds., International Relations Theories: Discipline and Diversity, 3rd Edition, Oxford: Oxford University Press.
- Mieli, Rebecca (2016), “Israel and Saudi Arabia: When the Enemy of My Enemy Is, If Not My Friend, at Least My Ally”, Mediterranean Affairs, Received August 17 2018, at: http://mediterraneanaffairs.com/israel-and-saudi-arabia-when-the-enemy-of-my-enemy-is-if-not-my-friend-at-least-my-ally/
- Okruhlik, Gwenn (2003), “Saudi Arabia –Iranian Relations: External Rapprochment and Interanational Consolidation Middle East Policy, Vol. X, No. 2, pp 109-119.
- Postel, Danny & Nader Hashemi (2018), “Playing with Fire: Trump, the Saudi- Iranian Rivalry and the Geopolitics of Sectarianization in the Middle East”, Sectarianism and the Politics of Hate, Retrieved September 15 2019, at: https://www.iemed.org/observatori/arees-danalisi/arxius-adjunts/anuari/med.2018/IEMed_Trump_Saudi_Iran_Sectarianization_Medyearbook2018_Postel_Hashemi.pdf
- Quitaz,Suzan (2019), “Saudi - Israeli Relations: The Emergence of a New Alliance”, Al- Araby, Received August 17 2018, at: https://www.alaraby.co.uk/english/indepth/2019/8/14/saudi-israeli-relations-the-emergence-of-a-new-alliance
- Rudloff, Peter (2013), “Offensive Realism, Defensive Realism, and the Role of Constraints”, The Midsouth Political Science Review, Vol. 14, No. 4, pp. 45-77.
- Saudi Arabia and Egypt Forge Closer Ties” (2016), Middle East Policy Council, Retrieved Agust 15 2019, https://www.mepc.org/commentary/saudi-arabia-and-egypt-forge-closer-ties
- Schweller, Randall L. (2016), “The Balance of Power in World Politics”, Oxford Research Encyclopedia of Politics, Retrieved December 31 2019,  at: https://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-119
- Shiping, Tang (2010), “From Offensive Realsim to Defensive Realism: A Social Evolutionary Interpretation of China’s Security Strategy”, S. Rajartnam School of International Studies (RSIS), No. 3, at: https://pdfs.semanticscholar.org/668d/4a3bf606413b4f3034ef2d8000841f8d2a34.pdf?_ga=2.39231651.1602451391.1592267160-2082974043.1590016177
- Skumsrud Andersen, Morten (2018), “Balance of Power”, in: Gordon Martel, The Encyclopedia of Diplomacy, New Jersey: John Wiley & Sons.
- Smith Diwan, Kristin (2018), “Mohammed bin Salman’s Short Visit to Kuwait”, Arab Gulf States Institute in Washington, Retrieved Agust 15 2019,in https://agsiw.org/mohammed-bin-salmans-short-visit-to-kuwait/
- Xinhua (2018), “New Oil Pipeline Launched between Bahrain, Saudi Arabia”,  Retrieved September 17 2019, at: http://www.xinhuanet.com/english/2018-11/27/c_137633134.htm