وعده های تحقق نیافته پیمان منع گسترش سلاح های هسته‌ای و چالش‌های پیش‌رو: تلاش برای بقاء یا فروپاشی تدریجی؟

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسنده

دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل و عضو کارگروه حقوقی سازمان انرژی اتمی جهت بررسی کنوانسیونها و معاهدات بین‌المللی هسته ای

چکیده

چکیده
از پیدایش پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای قدرتهای اتمی با بی‌توجهی به دو رکن «خلع سلاح» و «انتقال فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای» ضمن حفظ زرادخانه‌های خود، با اعمال فشار به سایر کشورها تنها بر بـُعد «عدم اشاعه» تمرکز نموده و پیمان را با چالش‌های جدی مواجه ساخته‌اند. از سوی دیگر برخوردهای تبعیض‌آمیز به اختلاف نظر میان اعضای پیمان منجر شده و کلیت رژیم منع اشاعه را با خطر روبرو ساخته است. لذا برخی تحلیلگران با نگرانی نسبت به حفظ مشروعیت پیمان به دنبال راه‌حلی برای بقای این رژیم هستند. از این رو، مقاله حاضر با روشی تحلیلی- توصیفی برآن است با رویکردی انتقادی ضمن بیان ماهیت، اهداف و ارکان اصلی پیمان، به معرفی مزایا، معایب و چالش‌های پیش‌رو پرداخته و بررسی نماید که آیا عدم توازن در توجه یکسان به ارکان سه‌گانه پیمان در نهایت به زوال آن منتهی خواهد گردید یا همچنان امیدی به بهبود و گسترش این رژیم وجود دارد؟ نتایج این تحلیل نشان می‌دهد با وجود عدم کسب موفقیت در خلع سلاح قدرت‌های هسته‌ای، به دلیل عواقب سنگین نبود پیمان، بعید به نظر می‌رسد با چشم پوشی از برخی دستاوردها، تلاشها جهت اصلاح این رژیم رها شده و درنهایت این موضوع به فروپاشی تدریجی پیمان بیانجامد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Unfulfilled Promises of the Nuclear Non-Proliferation Treaty and the Challenges ahead: An Attempt to Survive or Gradual Collapse?

نویسنده [English]

  • َAlireza Niazmand
PhD student in International Law and a member of the Atomic Energy Agency's legal team to review international nuclear conventions and treaties in the AEOI
چکیده [English]

Since the emergence of the Non-proliferation Treaty, the nuclear powers by ignoring two pillars of “disarmament” and “transfer of peaceful nuclear technology” have simultaneously preserved their nuclear arsenals and posed serious challenges to the NPT by focusing only on its non-proliferation dimension and putting pressure on non-nuclear states. These discriminative behaviors have resulted in disagreement between the member states and seriously jeopardized the integrity of the regime. Therefore some scholars by expressing concern about its legitimacy are looking for a way to survive it. Therefore, the present article by using a descriptive- analytical approach aims to analyze the nature, objectives and pillars of this treaty as well as present the pros, cons and challenges of the NPT. It would also try to evaluate whether imbalances in equal attention to the three pillars of the treaty will ultimately lead to its decline or there is still hope for improvement and expansion of this regime? The results of this paper reveals that despite the failure of complete nuclear disarmament due to the heavy consequences of its termination, it seems unlikely that by ignoring some of its achievements, efforts to reform this regime be abandoned and eventually lead to the downfall of the treaty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons (NPT)
  • Nuclear Disarmament
  • The right to Peaceful use of Nuclear Energy
  • International Nuclear Law

مراجع

- ابراهیم گل، علیرضا و سیامک کریمی (1394)، تفسیر معاهده منع گسترش سلاح­های هسته­ای (ان.پی.تی)، تهران: انتشارات خرسندی.
- دورگری، ریحانه و پیمان رحیم‌زاده خوئی (1397)، مسئولیت بین‌المللی فعالیت ارتش‌های خصوصی»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، دوره 15، شماره 58، پاییز، صص106-69.
- ذاکریان، مهدی، احمد تقی­زاده و حسن سعید کلاهی (1392)، درآمدی بر روابط بین­الملل، تهران: نشر میزان. چاپ ششم.
- ذاکریان، مهدی و حسن سعید کلاهی (1396)، درآمدی بر حقوق بین­الملل، تهران: انتشارات خرسندی.
- طیبی، سبحان، هادی طالع خرسند و سیدعباس پورهاشمی (1397)، «طراز جهانی حقوق بین‌الملل محیط زیست : راهبردها و رهیافت‌ها»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، دوره 15، شماره 58، صص 107-137.
- نیازمند، علیرضا (1397)، پیمان منع گسترش سلاح­های هسته­ای و نظام بین­الملل: فرصت‌ها و چالش‌ها، تهران: معاونت امور بین­الملل سازمان انرژی اتمی ایران.
- Biswas, A. (2016), “Iran Deal, NPT and the Norms of Nuclear Non-Proliferation, The Diplomat Magazine; [cited 2016 Feb 18], Available from: https://thediplomat.com/2016/02/iran-deal-npt-and-the-norms-of-nuclear-non-proliferation/, Accessed: Feb 12, 2019.
- Bunn, G. (2003), “The NPT: History and Current Problems”, Arms Control Association; [cited 2001 Dec 1]. Available from: https://www.armscontrol.org/act/2003_12/Bunn. Accessed: April 28, 2019.
- Burroughs, J. (2007), Nuclear Disorder or Cooperative, Washington: LAWYER'S COMMITTEE- U. S. Weapons of Terror edition.
- Campbell K., R. Einhorn R and M. Reiss (2004), The Nuclear Tipping Point: Why States Reconsider Their Nuclear Choices, Washington: Brookings Institution Press.
- Dauret, S. (2018), “Unmet Promise: The Challenges Awaiting the 2020 NPT Review Conference”, Arms Control Association; [cited 2018 Nov]. Available from: https://www.armscontrol.org/act/2018-11/features/unmet-promise-challenges-awaiting-2020-npt-review-conference. Accessed: March 29, 2019.
- Davenport, K. (2017), “Nuclear Weapon Fee Zone at a Glance”, Arms Control Association; [cited 2017 July 12]. Available from: https://www.armscontrol.org/factsheets/nwfz. Accessed: April 27, 2019.
- Diehl, S. & J. Moltz (2008), Nuclear Weapons and Nonproliferation: A Reference Handbook, 2nd ed, Santa Barbara CA: ABC-Clio Publication.
- Diehl, S. & J. Moltz (2007), Nuclear Weapons and Nonproliferation,  Santa Barbara: ABC-CLIO Corporate, PP 8-16.
- Ford, C. (2007), “DEBATING DISARMAMENT: Interpreting Article VI of the Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons”, Washington: Monterey Institute of International Studies, James Martin, Center for Nonproliferation Studies, Vol 14(3), PP. 401-428.
- Goodby, J. & g. Shultz (2015), The War That Must Never Be Fought,  Stanford University: Hoover Press.
- Groskopf C, 2016, “New Nuclear Reactors are Being built a Lot More Like Cars”, Quartz; [cited 2016 Jan 26]. Available from: https://qz.com/581566/new-nuclear-reactors-are-being-built-a-lot-more-like-cars. Accessed: Feb 18, 2019.
- Hamel-Green, M. (2018), “The Nuclear Ban Treaty and 2018 Disarmament Forums: An Initial Impact Assessment”, NAGAZAKI University- Journal for Peace and Nuclear Disarmament, Vol. 1(2), PP. 436-463.

- Joyner, D. (2018), “Friend or Foe: The Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons and the NPT”, ICAN; [cited 2018 August]. Available from: https://www.icanw.org/campaign-news/arms-control-law-tpnw-npt/,  Accessed: May 16, 2019.

- Kristensen, H. (2005), “U.S. Nuclear Weapons in Europe: A Review of Post-Cold War Policy, Force Levels, and War Planning”, Washington: Natural Resources Defense Council, PP. 37- 71.
- Maître, E. (2015), “The NPT Review Conference: Analyzing the Outcome”, Foundation for Research Strategies; [cited 2015 Oct 7], Available from: https://www.frstrategie.org/publications/notes/the-npt-review-conference-analyzing-the-outcome-19-2015. Accessed: April 12, 2019.
- Mousavian, S., Mahmoudieh, Y. (2018). “The Nuclear Deal: A Crossroad or Deadlock in Relations with Iran”, International Studies Journal (ISJ), Vol. 14, No. 56, pp. 159-189.
- Nguyen, V. & M. Yim (2019), “Nonproliferation and Security Implication of the Evolving Civil Nuclear Export Market”, MDPI, Open Access Journal, Vol.11(7), pp.1-14.
- Nonproliferation Treaty, NPT, 1968.
- O`Halloran, J. (2018), “THE NPT AT 50: Successes, Challenges, and Steps Forward for Nonproliferation”, Arms Control Association; [cited 2018 June]. Available from: https://www.armscontrol.org/act/2018-06/features/npt-50-successes-challenges-steps-forward-nonproliferation. Accessed: March 28, 2019.
- Popp, R., L. Horovitz & L. Wenger (2017), Negotiating the Nuclear Non-Proliferation Treaty, England: Routledge Taylor and Fraancis Group.
- Reed, T. & D. Stillman (2009), The Nuclear Express: A Political History of the Bomb and its Proliferation, Minneapolis: Zenith Press.
- Sebastian, S. (2018), “Timeline of Nuclear Energy”, [cited 2018 May]; Available from: https://www.timelines.issarice.com/wiki/Timeline_of_nuclear_energy#References, Accessed: May 3, 2019.
- Sokolski, H. (2010), Reviewing NPT, California: Create Space Independent Publishing Platform; PP. 419-424.
- Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons, TPNW, (2017).
- U.S delegation to the NPT review conference (2010), “Report on NPT review conference 2010”, UN Public Information Dept, [cited 2010 May 28]. Available from: https://www.state.gov/documents/organization/141503.pdf, Accessed: March 12, 2019.
- UNDOA (1995), “Review and Extension Conference of the Parties to the Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons”, United Nations Secretariat, [cited 1995 May 12]. Available from: http://www.un.org/Depts/ddar/nptconf/2196.htm. Accessed: Feb 12, 2019.
- Weiss, L. (1996), “The NPT Strengths and Gaps”, Federation of American Scientists, [cited 2010 Jan 10]. Available from: https://fas.org/irp/threat/fp/b19ch2.htm. Accessed: January 22, 2019.
- Weiss, L. (2003), “Atoms for Peace”, Illinois: Bulletin of the Atomic Scientists, Vol. 59, PP. 27-33.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار