وجود و فعالیت احزاب سیاسی، پیش شرط استقرار و فعالیت نظام پارلمانی

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسنده

کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه تبریز

چکیده

وجود و فعالیت احزاب سیاسی، یکی از پیش شرط‌های استقرار و فعالیت نظام پارلمانی در کشور ما است. به همین دلیل در این پژوهش تا حد امکان جایگاه احزاب سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران و نظام پارلمانی مورد توجه قرار گرفته است. نشان دادن عدم انطباق موقعیت و نقش آفرینی احزاب سیاسی در نظام پارلمانی و نظام حقوقی- سیاسی فعلی ایران، هدفی است که در این پژوهش به خواهیم پرداخت. در نظام پارلمانی، تحزب سیاسی که نتیجه قبول اصل تکثر و تعارض عقاید می‌باشد به مرتبه اعلی خود رسیده است، به گونه‌ای که دستگاه‌های حزبی و دستگاه حکومت در یکدیگر کاملا ادغام شده‌اند. با توجه به این که در یک نظام پارلمانی، تشکیل، تداوم و ادامه حیات دولت و نیز برقراری تعادل سیاسی در جامعه از طریق رقابت بین احزاب و جناح‌های سیاسی امکان‌پذیر می‌باشد، لذا در حال حاضر، فقدان احزاب سیاسی قدرتمند و منضبط در نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از محدودیت‌های قابل توجه در تبدیل ساختار حقوقی- سیاسی کشور ما به نظام پارلمانی محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Existence and Activity of Political Parties as Preconditions for the Establishment of the Parliamentary System

نویسنده [English]

  • Faezeh Esmaeili Taheri
MA of Public Law, Tabriz University, Iran.
چکیده [English]

In this study, the existence and activities of political parties as a precondition for the establishment and activities of the parliamentary system in Iran has been examined. We have tried to explain the non-compliance between the statue and the role of political parties in Parliamentary systems in the Islamic Republic of Iran. In a parliamentary system, partisanship, resulting from the principle of diversity and conflict of ideas, is thought to have reached its highest order, so that the party apparatus and the government are fully integrated.In a parliamentary system, the formation, continuation, and survival of the government, and  also the political balance in the community, are possible through the competition between political parties. Therefore, currently, the lack of strong and disciplined political parties in the Islamic Republic of Iran is considered as one of the significant limitations of converting our legal and political structure into a parliamentary system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • parliamentary system
  • political party
  • role
  • statues
  • political system
- اخوان کاظمی، بهرام(1388): علل نا کارآمدی احزاب سیاسی در ایران ، چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- اداره‌ی کل سیاسی وزارت کشور، دبیرخانه‌ی کمیسیون ماده‌ی 10 احزاب(1377)، شناسنامه‌ی تشکل‌ها و احزاب سیاسی جمهوری اسلامی ایران چاپ اول، تهران، انتشارات کمیل.
- ایوبی، حجت الله(1382): پیدایی و پایایی احزاب سیاسی در غرب، چاپ دوم، تهران، انتشارات سروش.
- بارنت، اریک(1386): مقدمه‌ای بر حقوق اساسی، ترجمه‌ی عباس کدخدایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات بنیاد حقوقی میزان.
- تبریزنیا، حسین(1371): علل ناپایداری احزاب سیاسی در ایران،چاپ اول، بی‌جا، انتشارات مرکز نشر بین‌الملل.
- توحیدی، احمد رضا(1385): تأملی در اصول کلی نظام، حقوق و آزادی‌های مردم در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بی‌چا، قم، انتشارات معارف.
- ذاکریان،مهدی(1392):همه‌ی حقوق بشر یرای همه،چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.
- شادلو، عباس(1379): اطلاعاتی درباره‌ی احزاب و جناح‌های سیاسی ایران امروز، چاپ اول، تهران، انتشارات گستره.
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر(1388): حقوق اساسی، چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات میزان.
- عالیخانی، محمد(1375): حقوق اساسی، چاپ سوم، تهران، انتشارات دستان.
- قاضی شریعت پناهی، سید ابوالفضل(1380): حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چاپ هفتم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- ...........................(1389): بایسته‌های حقوق اساسی، چاپ سی و نهم، تهران، انتشارات میزان..
-‌هاشمی، سید محمد(1390): حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.
- هریسی نژاد، کمال الدین (1387): حقوق اساسی تطبیقی، چاپ اول، تبریز، انتشارات آیدین.
 

2- مقالات

- اخوان کاظمی، بهرام(1386): «علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران»، نشریه‌ی زمانه، شماره‌ی 66.
- افخمی، حسین(1381)، «کارنامه‌ی مطبوعات و احزاب سیاسی در ایران»، مجله‌ی سیاسی- اجتماعی گزارش، شماره‌ی 135.
- ترابی، یوسف(1381)، «درآمدی بر خاستگاه و فرآیند تکوین احزاب سیاسی در ایران معاصر»، نشریه‌ی دانش انتظامی، شماره‌ی 4.
- دلاوری، ابوالفضل(1388)، «زمینه‌های اجتماعی ناپایداری احزاب سیاسی در ایران(از مشروطیت تا انقلاب اسلامی)» ، فصلنامه‌ی نقد و نظر، شماره‌ی 7.
- مدرسی چهادهی، مرتضی(بی‌تا)، «حزب در ایران»، مجله‌ی مسائل ایران، دوره‌ی دوم، شماره‌ی 12.
- مهدی زاده، مهدی(1386)، «مقدمه‌ای بر آسیب شناسی احزاب سیاسی در نظام حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی، شماره‌ی مسلسل887.
 

3- قوانین و مقررات

- قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، منصور، جهانگیر(1386)، چاپ پنجاه و سوم، نشر دوران، تهران.
- قانون فعالیت احزاب و انجمن‌ها و جمعیت‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی مصوب 7/6/1360 (مندرج در سایتwww.moi.ir ) (تاریخ مراجعه: 18/2/1392).
 

ب) منابع انگلیسی

 
- Florence Faucher - King(2005) : Changing Parties An Anthropology of British Political Party Conference, published by Palgrave Macmillan, First Edition.
- Ingle, Stephen(2008):The British Party System, published by Routledge, Fourth edition.
- Maor , Moshe(2005): Political Parties and Party Systems, published by Routledge, First Edition.    
- Tapper, Ted(2007) :The Governance Of British Higher Education, Oxford Centre for Higher Education Policy Studies,New College, Oxford, Published by Springer.