بررسی دوره‌ای جهانی شورای حقوق بشر و وضعیت زنان در ایران

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی مستقل

نویسنده

دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

با جایگزینی شورای حقوق بشر به جای کمیسیون حقوق بشر در سال 2006، یکی از تدابیری که برای بررسی و کمک به ارتقاء وضعیت حقوق بشر در سطح بین‌الملل اتخاذ شد، سازوکار UPR یا بررسی دوره‌ای جهانی[1] حقوق بشر بود که طی آن وضعیت حقوق بشر هریک از کشورهای عضو سازمان ملل متحد، هر چهار سال یکبار طی فرایندی در شورا بررسی و توصیه‌های کشورهای عضو شورا و کشورهای ناظر ارائه می‌گردد. مباحث مربوط به وضعیت زنان یکی از بخش‌های مهم گزارش کشورها به شورا را تشکیل می‌دهد.  موضوع حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران تا کنون دو بار در شورا مورد بررسی واقع و توصیه‌هایی از سوی کشورها ارائه گردیده است. مباحث مربوط به زنان و دختران نیز بخشی از گزارش ملی ایران و توصیه‌های کشورها را به خود اختصاص داده است.  پرسش کلیدی که در این پژوهش مطرح می‌گردد، از این قرار است که اساسا سازوکار یو پی آر چه میزان بر رشد و ارتقاء وضعیت زنان در ایران تاثیر داشته است؟ تحقیق و بررسی به عمل آمده در این نوشتار که بر مبنای داده‌های گزارش‌های ملی ایران به شورای حقوق بشر و مقایسه شاخص‌های توسعه زنان و نیز توصیه‌های کشورها بوده، بیانگر آن است که در فاصله دو دوره بررسی، وضعیت زنان در ایران ارتقاء یافته است. اما روند این بهبود متاثر از عوامل متعدد داخلی و بین‌المللی بوده که بررسی دوره‌ای جهانی شورای حقوق بشر یکی از عوامل تاثیر گذار در این روند بوده است.



[1]. Universal Periodic Review

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Universal Periodic Review of the Human Rights Council and the Status of Women in Iran

نویسنده [English]

  • Mansoureh Sharifi Sadr
Ph.D on International Relations, Faculty of Law & Political Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

By replacing the Human Rights Council with the Human Rights Commission in 2006, one of the measures taken to examine and contribute to the promotion of the human rights situation at the international level was the UPR mechanism or a Universal Periodic Review of human rights. In UPR, each human rights situation of the United Nations Member States will be reviewed every four years and recommendations will be provided by other member states. Discussions on the status of women constitute one of the most important parts of countries’ report to the Council.
The issue of human rights of the Islamic Republic of Iran has been reviewed twice by the Council and recommendations have been provided by other countries. Discussions on women and girls are also part of the national report of Iran
The question posed here is how much the UPR mechanism has essentially affected the growth and advancement of women in Iran? The research in this paper is based on data from the Iranian national reports to the Human Rights Council and comparing the indicators of women's development as well as the recommendations of the countries. The present paper indicates that the status of women in Iran has improved in the two periods of the survey. However, the process of this improvement has been influenced by numerous domestic and international factors, and the World Health Assembly's periodic review of the Human Rights Council has been one of the factors influencing this trend.

کلیدواژه‌ها [English]

  • UPR
  • Human Rights
  • Iran
  • Women
  • Human Rights Council
  • Universality
- اداره حقوق بشر وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1389
- بابایی‌مهر، علی، "قوای سه‌گانه ایران و حقوق بشر"، فصلنامه مطالعات بین‌المللی (ISJ)، دوره 14، شماره 3 (55)، زمستان 1396، صص47-1.
 - پاسخ جمهوری اسلامی ایران به گزارش‌های دبیرکل سازمان ملل و گزارشگر ویژه وضعیت حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، وزارت امور خارجه
- دهشیری، محمدرضا، مهدی طاهری و حامد رنجبر، "جایگاه بین‌المللی شدن آموزش عالی در منافع ملی جمهوری اسلامی ایران"، فصلنامه مطالعات بین‌المللی (ISJ)، دوره 13، شماره 3 (51)، صص86-65.
- سایت معاونت امور زنان و حانواده ریاست جمهوری " وضعیت زنان و خانواده در آئینه آمار"
- ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، پیشرفت حقوق بشر در پرتو توصیه‌های یوپی‌آر ( در جمهوری اسلامی ایران)، تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری‏، ۱۳۹۴.
- قانعی، محسن، بررسی دوره‌ای جهانی حقوق بشر (یو پی آر) مورد جمهوری اسلامی ایران.
- قانعی، محسن، سازوکار بررسی دوره‌ای جهانی حقوق بشر (یو.پی.آر) شورای حقوق بشر سازمان ملل و دومین نشست یو.پی.آر جمهوری اسلامی ایران، مرکز آموزش و پژوهش‌های بین‌المللی وزارت امور خارجه، تهران: وزارت امور خارجه، اداره نشر، ‏۱۳۹۵.
- قانعی، محسن، نهادهای نظارتی بین‌المللی حقوق بشر؛ تهران: دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، ۱۳۹۵.
- گزارش جمهوری اسلامی ایران به نشست بیستمین سالگرد کنفرانس جهانی پکن، معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری
- گزارش کاربرد فنون و تکنولوژی برای زنان روستایی و عشایری"، معاونت ترویج کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی
- گزارش ملی جمهوری اسلامی ایران به اولین و دومین مرحله سازو کار بررسی دوره‌ای جهانی حقوق بشر در فوریه 2010 و 31 اکتبر 2014، ستاد حقوق بشرقوه قضائیه
- گزارشات معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در حوزه بهداشت و آموزش زنان
- محقر، احمد و رئوف رحیمی، "عملکرد دولت‌ها و اجرای حقوق بشر؛ مطالعه موردی دولت یازدهم جمهوری اسلامی ایران"، فصلنامه مطالعات بین‌المللی (ISJ)، دوره 14، شماره 3 (55)، زمستان 1396، صص69-49.
-    A Critique and Early Assessment”, 2011, School of law, Queen Mary, University of London.
-    Abebe, A.M., “Of shaming and bargaining: African States and the Universal Periodic Review of the UNHRC”, Human Rights Review, vol.9(1) 2009)
-    Alston, P., “Reconceiving the UN Human Rights Regime: Challenges Confronting the New Human Rights Council”, Melbourne Journal of International Laws, (vol.7,2006).
-    Freedman, Rose, “The United Nations Human Rights Council
-     Koolaee, Elahe, “Afife Abedi, 2016, A Glance on Iranian Women Political Participation in 2001-2011”, International Studies Journal (ISJ), Vol.13, No. 2 (50), Fall, pp. 29-48.
-    Steiner, H.J., International Human Rights in Context, (3rd edition, Oxford University Press, 2008  
-    Sweenery G.& Saito Y.” an NGO assessment of the new mechanisms of the UN Human Rights Council”, Human Rights Law Review, (vol.9(2), 2009)
-    www. Ohchr.org
-    www. Upr-info.org/en/review/Iran
-    www.cabinetoffice.ir/fa/news/3105
-    www.mehrkhane.com/fa/news/28246
-    www.refworld.org/humanrights.html
-    www.women.gov.ir/fa/news/6579